Diğer Kronik Komplikasyonlar T2DM tanısı konmuş erkeklerde böbrek hastalığı kanlipidleri tarafından özellikle HDL-C ile etkilenmektedir. Başlngıçta normoalbüminüri ya da mikroalbüminüri olan T2DM bulunan erkek ve kadınlarla yapılan bir araştırma düşük HDL-C düzeyinin 4.3 yıllık izlemde albüminürinin daha ileri evreye gidişinin bağımsız öngöstergesi olduğunu ortaya koydu (Düşük HDL-C bulunan erkekler normal HDL-C düzeyi olanlarla karşılaştırıldığında, tehlike oranı, 0.391 idi). Kadınlarda, lipid parametreleri albümi-nüri seyri ile ilişkili değildi.
Bu araştırmacılar T2DM tanısı konmuş erkek ve kadınlar arasında kardiyovasküler risk açısından farklılıklarla ilgili kesin bir tablo çizmezken, T2DM bulunan erkeklerde ölümcül olan ve olmayan kalp damar hastalığı ile inme riskinin T2DM bulunan kadınlardan daha düşük olduğunu ileri sürdü. Ancak, erkeklerde görülen daha düşük risk, hesaplanan kardiyovasküler sonuç noktalarından ve mikrovasküler hastalık varlığından etkilenebilmektedir. T2DM bulunan erkeklerde kalp damar hastalığı için olası bağımsız risk faktörleri hipertansiyon, kötü glisemi kontrolü ve düşük HDL-C düzeyini içermektedir.
OLGU ÇALIŞMASI 2 (devamı) T2DM tanısı konmuş kadınlarla karşılaştırıldığında, MR’yi daha yüksek kalp damar hastalığı riski altına iten risk faktörleri ve bu nedenle kilit tedavi hedefleri olarak yapılacaklar şunları içermektedir:
• Hipertansiyon —hydrochlorothiazide ve lisinopril ile kontrol altında olmasına (126/78 mm Hg) rağmen
• Kötü glisemi kontrolü — A 1C, %7.8 (eAG, 177mg/dL)
• Artmış fiziksel aktivite—diz rehabilitasyonuna sevk edin
• Ek glukoz düşürücü ilaç vererek (ör, dipeptidyl peptidase-4 inhibitörü, glukagon-benzeri peptid-1 reseptör agonisti, thiazolidinedione, alfa-glukosi-daz inhibitörü, sulfonylurea, glinide, ya da bazal insülin) glukoz düşürücü tedaviyi yoğunlaştırın
• Mikroalbüminüri (45 mg idrar albümin/gr kreati-nin) lisinopril’e daha iyi uyum için cesaretlendirin; böbrek işlevini izleyin
• Hipertrigliseridemi—omega-3 yağ asidi ya da uzamış salınımlı niacin başlayın
Psikososyal İyi Olma Hali, Kendi Kendine Bakımın ve Başa Çıkma Stratejilerinin Yararı Tip 2 diyabetes mellitus hastanın kendi kendine bakarak büyük oranda glisemi kontrolü yaptığı kronik bir hastalıktır ve T2DM bulunan hastaların davranışları ve inanışları tanıdan sonra düşünülmesi gereken önemli faktörlerdir.23 T2DM bulunan kadınlar ve erkekler arasında davranışlar ve inanışlar arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Yayınlanan araştırmalar T2DM tanısı konmuş kadınlar ve erkekler arasındaki bu psikososyal farklılıklara tamamen değil ama biraz içgörü sağlamaktadır. Bu farklılıklar Tablo 2’de özetlenmiştir.24-32 Hastanın kendi kendine bakımının gelişmesi açısından, tedavi planlarken ve hasta ile iletişim ve eğitim sırasında, bu farklılıkları göz önünde bulundurmak gerekir.
OLGU ÇALIŞMASI 2 (devamı) MR için kilit girişimler:• MR ile diyalogu devam ettirin ve işbirliği içinde kalın
• MR’nin kişisel hedeflerine uygun olarak hedefleri paylaşın
• Günlük yaşantısında kendi diyet değişiklikleri hedefleri ve kan glukozu izlemi ile diyabetini daha iyi götürebilme yollarını belirlemek için MR ile problem çözün
• Tedavi planına daha iyi uyum sağlama dahil, kendi kendine yönetimi daha iyi yaparak hastalık kontrolünü sağlayabileceğini ya da iyileştirebileceğini vurgulayın
• MR’e, T2DM’nin ilerleyici bir hastalık olduğunu ve hastalık seyrinde aralıklı ilaç düzenlemeleri yapılması gerektiğini hatırlatın
• Dizini incitmeden önce hastalığının kontrol altında olduğunu hatırlatarak, T2DM’nin kontrol altına alınabileceği inancını yerleştirin.
- Dizinin rehabilite edilmesinin önemine odaklanın
- Bir rehabilitasyon planı geliştirin
• Diyabet tedavisini yoğunlaştırmak için seçeneklere göre danışmanlık desteği sağlayın (ör, dipeptidyl peptidase-4 inhibitörü, thiazolidinedione, gluka-gon-benzeri peptid-1 reseptör agonisti, sulfonylurea,veya insülin)
-MR’nın gereksinimlerini ve kaygılarını, her tedavi seçeneği için engelleri, özellikle hipoglisemi ve kilo alma konularını tartışın
-Injeksiyon cihazları açısından bilgi veya eğitim materyalleri sunun
-Uygunsa, sağlık ekibi ayarlayın
• Mümkün olduğu kadar basit tedavi düzeni ayarlayın; yeterliyse hap kombinasyonlarını düşünün
Özet Giderek yaygınlaşan T2DM epidemisi için, tanı konmuş hastalara, hastalıklarını daha iyi yönetmek için yardım etmek, henüz tanı konmamış olanlara hastalığın iler-me riskini azaltmak ve ilişkili komplikasyonları tedavi etmek için girişim gerekir. Hastanın gereksinimleri, kaygıları ve yeteneklerine dayalı bireysel girişimlere ek olarak, cinsiyetini de dikkate almak gerekir. Diğer yönlerden sağlıklı kişilerde, sistolik hipertansiyon, düzenli sigara içme ve > 40 gr/gün alkol almımmı içeren bazı bağımsız faktörlerin T2DM tanısı konmuş erkeklerde kadınlara göre daha riskli olduğu görülmektedir. Aynı zamanda, erkeklerde orta derecede günlük alkol tüketimi, diyette balık ve deniz ürünlerinin fazla olması, az yağlı süt ürünleri, tam tahıl ve magnezyum alımı daha fazla risk azalması yapmaktadır.
T2DM tanısı konduğunda, erkekler genellikle kalp damar hastalığı riski açısından kadınlardan daha iyidir, miyokard infarktüsü sonrası prognoz da daha iyidir ve tüm kalp damar hastalıklarına bağlı ölüm riski daha düşüktür. T2DM tanısı konmuş erkeklerde kalp damar hastalığı açısından, özellikle önemli bağımsız olası risk faktörleri hipertansiyon, kötü glisemik kontrol ve düşük HDL-C düzeyleridir. Depresyon gibi psikososyal komplikasyonlar T2DM bulunan erkeklerde daha az olasıdır.
Ancak, erkekler başa çıkmak için daha az çaba harcar, sağlık hizmetlerini kullanma olasılığı daha azdır ve tedavi seçenekleri konusunda daha az bilgilendirilmişlerdir. Erkeklerde kendi kendine tedavi konusunda beklenti daha az olmakla beraber, kadınlara göre aile ve arkadaşlarından daha fazla destek bulurlar, ancak hastalıklarının kontrolünü kaybetme konusunda korku duyarlar.
Bu cinsiyet farklılıklarını göz önünde bulundurmak, erkeklerde T2DM gelişme riskini azaltmak ve T2DM tanısı konmuş erkeklere hastalıklarını kendi kendine yönetmek konusunda yardımcı olmak açısından aile hekimlerine yarar sağlayabilir.
■ Kaynaklar1.Centers for Disease Control and Prevention. National diabetes fact sheet: national estimates and general information on diabetes and prediabetes in the United States, 2011.
http://www.cdc.gov/diabetes/pubs/pdi7ndfs_2011.pdi Published 2011. Ac- cessed May 2, 2011.
2.Meisinger C, Thorand B, Schneider A, Stieber J, Doring A, Lowel H. Sex differences in risk factors for incident type 2 diabetes mellitus: the MONICA Augsburg cohort study. Arch Intern Med. 2002;162(l):82-89.
3.Meisinger C, Kandler U, Ladwig KH. Living alone is associated with an increased risk of type 2 diabetes mellitus in men but not women from the general population: the MONICA/KORA Augsburg Cohort Study. Psychosom Med. 2009;71 (7):784-788.
4.Baliunas DO, Taylor BJ, Irving H, et al. Alcohol as a risk factor for type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Diabetes Care. 2009;32(11):2123-2132.
5.Mozaffarian D, Kamineni A, Carnethon M, Djousse L, Mukamal KJ, Siscovick D. Life- style risk factors and new-onset diabetes mellitus in older adults: the cardiovascular health study. Arch Intern Med. 2009; 169(8 ):798-807.
6.Joosten MM, Grobbee DE, van der A DL, Verschuren WM, Hendriks HF, Beulens JW. Combined elfect of alcohol consumption and lifestyle behaviors on risk of type 2 dia- betes. Am J Clin Nutr. 2010;91(6):1777-1783.
7.Gigleux I, Gagnon J, St-Pierre A, et al. Moderate alcohol consumption is more cardio- protective in men with the metabolic syndrome. J Nutr. 2006; 136( 12):3027-3032.?
8.Joosten MM, Chiuve SE, Mukamal KJ, Hu FB, Hendriks HF, Rimm EB.Changes in alcohol consumption and subsequent risk of type 2 diabetes in men. Diabetes. 2011;60( 1 ):74-79.
9. Nanri A, Mizoue T, Noda M, et al. Fish intake and type 2 diabetes in Japanese men and women: the Japan Public Health Center-based Prospective Study. AmJ Clin Nutr. 2011;94(3):884-891.?
10.Choi HK, Willett WC, Stampfer MJ, Rimm E, Hu FB. Dairy consumption and risk of type 2 diabetes mellitus in men: a prospective study. Arch Intern Med. 2005;165(9):997-1003.?
11.Fung TT, Hu FB, Pereira MA, et al. Whol^grain intake and the risk of type 2 diabetes: a prospective study in men. Am J Clin Nutr. 2002;76(3):535-540.?
12.Lopez-Ridaura R, Willett WC, Rimm EB, et al. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes in men and women. Diabetes Care. 2004^7(1): 134-140.
13.Nathan DM, Kuenen J, Borg R, et al. Translating the A1C assay into estimated average glucose values. Diabetes Care. 2008;31(8 ):1473-1478.
14.Levey AS, Coresh J, Balk E, et al. National Kidney Foundation practice guidelines for chronic kidney disease: evaluation, classification, and stratification. Ann Intern Med. 2003; 139(2): 137-147.?
15.Legato MJ, Gelzer A, Goland R, et al. Gender-specific care of the patient with diabetes: review and recommendations. Gend Med. 2006;3(2): 131-158.?
16.Huxley R, Barzi F, Woodward M. Excess risk of fatal coronary heart disease associated with diabetes in men and women: meta-analysis of 37 prospective cohort studies. BMJ. 2006;332(7533):73-78.
17.Larsson CA, Gullberg B, Merlo J, Rastam L, Lindblad U. Female advantage in AMI mortality is reversed in patients with type 2 diabetes in the Skara-borg Project. Diabetes Care. 2005;28(9):2246-2248.
18.Avogaro A, Giorda C, Maggini M, et al. Incidence of coronary heart disease in type 2 diabetic men and women: impact of microvascular complications, treatment, and geographic location. Diabetes Care. 2007;30(5): 1241-1247.?
19.Zandbergen AA Sijbrands EJ, Lamberts SW, Bootsma AH. Normotensive women with type 2 diabetes and microalbuminuria are at high risk for macro-vascular dis- ease. Diabetes Care. 2006;29(8 ): 1851-1855.
20.Mulnier HE, Seaman HE, Raleigh VS, et al. Risk of stroke in people with type 2 dia- betes in the UK a study using the General Practice Research Database. Diabetologia. 2006;49(12):2859-2865.
21.Tuomilehto J, Rastenyte D, Jousilahti P, Sarti C, Vartiainen E. Diabetes mellitus as a risk factor for death from stroke. Prospective study of the middle-aged Finnish popu- lation. Stroke. 1996;27(2):210-215.
22.Hanai K Babazono T, Yoshida N, et al. Gender differences in the association between HDL cholesterol and the progression of diabetic kidney disease in type 2 diabetic pa- tients. Nephrol Dial Transplant. 2012;27(3): 1070-1075.
23.Tuerk PW, Mueller M, Egede LE. Estimating physician effects on glycemic control in the treatment of diabetes: methods, effects sizes, and implications for treatment policy. Diabetes Care. 2008;31(5):869-873.
24.Rubin RR, Peyrot M, Siminerio LM. Health care and patient-reported outcomes: results of the cross-national Diabetes Attitudes, Wishes and Needs (DAWN) study. Diabetes Care. 2006;29(6): 1249-1255.
25.McCollum M, Hansen LB, Ghushchyan V, Sullivan PW. Inconsistent health per- ceptions for US women and men with diabetes. J Womens Health (Larchmt). 2007;16(10): 1421-1428.
26.Gucciardi E, Wang SC, DeMelo M, Amaral L, Stewart DE. Characteristics of men and women with diabetes: observations during patients’ initial visit to a diabetes education centre. Can Fam Physician. 2008;54(2):219-227.
27.Chiu CJ, Wray LA. Physical disability trajectories in older Americans with and without diabetes: the role of age, gender, race or ethnicity, and education. Gerontologist. 2011;51(l):51-63.?
28.Nielsen AB, de Fine Olivarius N, Gannik D, Hindsberger C, Hollnagel H. Structured personal diabetes care in primary health care affects only women’s HbAlc. Diabetes Care. 2006;29(5):963-969.?
29.Shalev V, Chodick G, Heymann AD, Kokia E. Gender differences in healthcare utilization and medical indicators among patients with diabetes. Public Health. 2005;119(1):4549.?
30.Kacerovsky-Bielesz G, Lienhardt S, Hagenhofer M, et al. Sex-related psychological effects on metabolic control in type 2 diabetes mellitus. Diabetologia. 2009;52(5):781-788.?
31.Brown SA, Harrist RB, Villagomez ET, Segura M, Barton SA, Hanis CL. Gender and treatment differences in knowledge, health beliefs, and metabolic con- trol in Mexican Americans with type 2 diabetes. Diabetes Educ. 2000;26(3): 425438.
32.Liburd LC, Namageyo-Funa A, Jack L, Jr. Understanding “masculinity” and the challenges of managing type-2 diabetes among African-American men. J Nad Med Assoc. 2007;99(5):550-552, 554-558.
Richard Aguilar, MD
Medical Director, Diabetes Nation, LLC, Sisters, OR, Director, Seville Medical Center, Downey, CA Supplement to The Journal of Family Practice, Vol 61, No 6:S16-S20, June 2012